به نقل از «فارس»

جرائمی که طهرانی‌ها مرتکب می‌شدند!

تاریخ انتشار: ۱۸ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۶۸۸۱۳

گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: بخشی از اطلاعاتی که امروزه درباره وقوع جرائم در طهران قدیم در اختیار داریم به «راپورت وقایع مختلفه محلات دارالخلافه» مربوط است و ماجرایش این است که ناصرالدین قاجار دومین‌بار که به سفر فرنگ رفت برای راه‌اندازی نظمیه در ایران از امپراتور اتریش مستشار نظامی درخواست کرد و مدتی بعد «آنتوان دومونت فورت» به ایران آمد و در دارالخلافه یعنی همان تهران تشکیلات ابتدایی نظمیه برپا شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در نظمیه جدید که طبق اصول استاندارد آن زمان تأسیس شد برای هر محله یک رئیس و یک نائب‌رئیس تعیین شد تا بر وضعیت امنیت محله نظارت کند. آن موقع حوالی سال ۱۲۶۵ شمسی بود و درنهایت حدود ۲ سال فعالیت نظمیه جدید و ارائه گزارش کار مرتب به مقامات بالاتر، آرشیوی معتبر از شرح جرائم پایتخت برای تاریخ به یادگار گذاشت.

براساس راپورت‌های نظمیه وضعیت جرائم در تهران چنین بوده است: «در یک دسته‌بندی کلی به‌ترتیب زد و خورد، دزدی، اختلافات مالی، اختلافات خانوادگی و نزاع مالک و مستاجر مهم‌ترین جرائم و تخلفات اجتماعی در عصر قاجار بودند».

«حسن فلفلی» شرارت کرده!

اول ببینیم زد و خورد که رکورددار جرائم بوده، چطوری بوده در عهد ناصری! نمونه‌هایی از وقایع زد و خورد در راپورت‌های دارالخلافه چنین است: «مشهدی حسین نام، با استاد حسن حداد، به واسطه دکان حدادی، نزاعشان شده زد و خورد می‌کردند. پلیس هرقدر خواسته بودند آن‌ها را ساکت کنند، ممکن نشد، تا این که هر دو را دستگیر کرده به اداره می‌آورند... آقا ‌هاشم صراف با زنش که همشیره محمد شیپورچی است نزاعشان شده، مشارالیه می‌خواسته برود و زن خود را طلاق بدهد. جمعی از زن‌های طرفین به حمایت یکدیگر برآمده، بنای زد و خورد گذارده بودند. همسایه‌ها جمع شده، آنها را ساکت کرده، صلح می‌دهند... مشهدی محمدحسین غسال خانه‌ای... خریده بود ولی عده‌ای مدعی بودند که خانه مال آن‌ها است و نزاع درگرفته بود».

طبق راپورت‌ها وضعیت دزدی در آن دوره هم چنین بوده است: «محمدعلی که طفل بود یک جفت کفش دزدیده بود که در چهارسوق تحت استنطاق بود... مشهدی حسین زرگر به رییس محله اظهار می‌دارد که بعضی اسباب مرا تقی نام شاگردم دزدیده است. رییس محله مشارُالیه را حاضر نموده با او به اداره فرستاد... [سارقی] به خانه رضاخان قاجار رفته بعضی اسباب سرقت نموده، می‌خواسته ببرد، اهل خانه ملتفت گردیده بنای داد و فریاد را گذارده، اجزای پلیس رسیده مشارُالیه را دستگیر نموده به اداره آوردند».

از گزارش‌های نظمیه معلوم می‌شود اوباش‌گری هم در تهران زیاد اتفاق می‌افتاد و وضعیتش این بود: «حسن فلفلی که از الوات و اشرار است و دیشب مست نموده در محله چال‌میدان شرارت و هرزگی می‌کرد گرفتار افواج پلیس شده، به اداره آوردند، با راپورت حالش نزد جناب وزیرنظام فرستاده شد که تنبیه شود... اسمعیل طباخ که در محله دولت مست نموده شرارت و هرزگی می‌کرد گرفتار پلیس شده، به اداره آوردند، نزد جناب وزیرنظام فرستاده شد که تنبیه شود».

مجازات‌ جرائم چه بود؟

با تأسیس نظمیه اصول و قوانینی هم برای فعالیت آن تدوین شد. ازجمله اینکه در نخستین کتابچه قوانین نظمیه برای جرائم مختلف مجازات قانونی مشخص در نظر گرفته شد که البته در عمل چندان درست و دقیق رعایت نمی‌شد. با این حال این قوانین مکتوب و رسمی، تلاشی مهم برای همسان‌سازی مجازات جرائم در ایران معاصر محسوب می‌شود.

پیش از آن تکلیف جرائمی مانند راهزنی، شورش مسلحانه و قتل معلوم بود و مجازات اعدام داشت ولی جرائم دیگر مجازات عرفی ازجمله فلک‌کردن و حبس داشت و معمولا نوع و شدت مجازات در هر منطقه‌ای متفاوت بود و البته چون مجازات در دهات و شهرهای دور و نزدیک ایران توسط خان‌ها و شاهزادگان قاجار و اربابان اجرا می‌شد خیلی هم سلیقه‌ای بود و بنا به روایت تاریخ، بسیار اتفاق می‌افتاد که ناعادلانه بود. در مقابل، کتابچه قوانین نظمیه مجازات مشخصی برای هر جرم تعیین کرده بود و این خودش تلاشی برای افزایش عدالت در رسیدگی به جرائم محسوب می‌شد.

بخشی از مجازات جرائم در کتابچه قوانین نظمیه چنین بود:

ـ مجازات دعوا و نزاع در قهوه‌خانه یا چلوپزخانه و غیره از ۲ روز تا یک ماه حبس و از یک تومان تا ۱۰ تومان جریمه.
ـ مجازات قماربازی در معابر از ۲ روز تا یک ماه حبس به‌اضافه ضبط پولی که در جیب قمارباز یافت شود.
ـ مجازات بدمستی در معابر از ۴ روز تا یک ماه حبس و ۵ ریال تا ۵ تومان جریمه.
ـ کسی که تریاک می‌کشد از ۶ ماه الی یک سال محبوس خواهد شد.
ـ هرکسی چیزی در کوچه و بازار پیدا نماید از قبیل اسباب و اسلحه یا اسب و قاطر و الاغ باید آن را به اداره نظمیه آورده، تسلیم نماید. درعوض به فراخور اندازه قیمت انعام خواهد گرفت. هرکسی پیدا کرد و نیاورد و بعد معلوم شد، از ۶ روز الی یک ماه حبس و مانند دزد با او رفتار خواهد شد.
ـ کسی که برخلاف پادشاه یا خانواده سلطنت حرف بزند یا اینکه ضد پادشاه یا خانواده خیال بدرفتاری و تحریک بد در نظر داشته باشد بعد از تحقیق و ثبوت، از یک‌ سال الی ۵ سال به درجه تقصیرات مقصر با زنجیر محبوس خواهد شد.
ـ کسی دستخط و مهر و امضای پادشاه را بسازد به اندازه تقصیرات از ۲ سال الی ۲۵ سال حبس خواهد شد و در مدت حبس دست‌های او با دستبند آهنی بسته و قفل شده کلید آن در خدمت پادشاه یا رییس پلیس خواهد بود.
ـ کسی که پول قلب[تقلبی] مملکت یا خارجه را سکه بزند یا بسازد از ۱۰ الی ۲۵ سال با زنجیر گردن محبوس خواهد شد.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: تهران طهران قدیم دوره قاجار مجازات نظمیه ناصرالدین شاه جرم یک ماه حبس زد و خورد خواهد شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۶۸۸۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اولین اداره و قوانین راهنمایی و رانندگی؛ سرعت بالای ۱۵ کیلومتر در ساعت ممنوع! (+عکس)

اولین آیین‌نامه رانندگی در زمان «وستد» تهیه و تنظیم شد. آن‌ها به تربیت علمی افسران و افراد شهربانی پرداختند و بعد از آن امور انتظامی تهران را بین ۱۰ کلانتری تقسیم کردند. وستداهل خود ریاست نظمیه را به عهده گرفت و برگداهل ریاست آگاهی و وارفاس هم رئیس پلیس شد.

به گزارش همشهری آنلاین، در ادامه این راه در سال ۱۳۰۰ در اداره پلیس شعبه‌ای به نام شعبه «آلات ناقله» در خیابان باب همایون دایر شد که با ۱۰ مامور که از بین پاسبان‌ها انتخاب شده بودند کار کنترل عبور و مرور اتومبیل‌ها را به عهده گرفتند. علامت مشخصه آن‌ها هم بازوبند سفیدی بود که به بازوی چپ خود می‌بستند.

ریاست این شعبه به شخصی به نام فتح الله‌خان بهنام واگذار شد و او اولین رئیس راهنمایی و رانندگی محسوب می‌شد و درجه نایب اولی یعنی ستوان‌یکم داشت. اما اولین افسر آزمایش رانندگی که نام و امضایش به زبان فرانسه پای اوراق رانندگان زمان قاجاریه وجود دارد شخصی به نام «مسیو کلین» بود و بعد از او این سمت به ناصرخان انشاء، اولین متخصص نظمیه، محول شد.

ترجمه، تنظیم نظام‌نامه و آیین‌نامه که راننده هنگام روز در شهر و اماکن پرجمعیت ضمن حرکت از سمت راست باید با سرعت ۱۵ کیلومتر در ساعت و در خارج شهر ۲۵ کیلومتر در ساعت و شب‌ها با سرعت ساعتی ۱۰ کیلومتر براند و یا اینکه در موقع نزدیک شدن به حیوانات از قبیل اسب و قاطر که طبعاً از صدای ماشین وحشت دارند از سرعت اتومبیل خود بکاهند و آرام حرکت کنند تا باعث وحشت و رم کردن حیوانات نشوند، از جمله قوانینی بود که او تنظیم کرده است.

تهرانی‌ها، حدود ۲۳ مرداد ۱۳۰۵ خبری خواندند در روزنامه‌های آن دوره، که در متنش آمده بود، با توجه به دستورات آقای رئیس نظمیه و تأکیدات بلدیه‌چی «بوذرجمهری» مأمورینی در شهر گماشته شده تا از تصادفات و تخلفات شوفر‌ها جلوگیری شود.

اوایل خرداد سال ۱۳۰۷، شوفر‌ها با انتشار اطلاعیه از طرف اداره کل تشکیلات نظمیه مملکتی با این متن «به خاطر مخاطرات متصوره و حسن تنظیم ایاب و ذهاب وسایل نقلیه تابلو‌های راهنما از طرف این اداره در گوشه و کنار معابر نصب می‌شود. شوفر‌ها هم باید بروند نظمیه و قوانین و اسلوب عبور و مرور را بخوانند تا زمانی که قوانین و نظام‌نامه تدوین شود و بتوانند بروند شعبه تأمین عبور و مرور در میدان سپه که دفترچه را بخرند و اطلاعات کسب کنند.»

داوطلبان دفترچه نظام‌نامه را خریدند و خواندند. ۲ سال بعد، اواخر دی ماه، وقتی تعداد اتول‌ها آن‌قدر زیاد شد که آدم‌ها در روزنامه گلایه بنویسند از تعدادشان، مقررات جدیدی در ۳۲ ماده تنظیم شد. در این قوانین آمده بود که باید اوراق ۴ گانه، یعنی تصدیق نظمیه، مالکیت، مالیات و معاینه اگر تاکسی است، همیشه همراه شوفر باشد. پلاک ماشین با روشنایی عقب ماشین روشن شود و در عین حال چراغ نور قرمز پشتی و ۲ چراغ جلو، بعد از غروب آفتاب روشن باشند. صدای بوق‌شان هم تا ۱۰۰ متر دورتر شنیده شود.

در سال ۱۳۴۷ پلیس راه ژاندارمری در تهران تاسیس شد و سال ۱۳۵۳ امور راهنمایی و رانندگی تهران طبق قانون به شهرداری واگذار و در نهایت ۱۲ فروردین ۱۳۷۰ نیرو‌های انتظامی سازمان راهنمایی و رانندگی، پلیس راه و ژاندارمری با یکدیگر ادغام شدند و معاونت راهنمایی رانندگی و حمل و نقل ناجا شکل گرفت.

کانال عصر ایران در تلگرام